Jeśli osoba nam bliska zmarła za granicą i chcemy, by ciało tej osoby zostało przewiezione do Polski lub wybranego przez nas kraju powinniśmy zapoznać się z kilkoma ważnymi aspektami związanymi z tym szczególnym rodzajem transportu. Wybór profesjonalnej firmy, która się tym zajmie jest szczególnie ważny, ponieważ musi ona mieć doświadczenie w dostosowaniu się do prawnych procedur i spełniać odpowiednie warunki konieczne do sprowadzenia zwłok lub szczątków ludzkich z zagranicy. Trzeba mieć tu na uwadze zarówno wymagania prawa polskiego, jak i prawa międzynarodowego.
Co zrobić kiedy bliska nam osoba zmarła za granicą?
Jeżeli spotyka nas sytuacja, w której nasza bliska osoba umiera za granicą – wtedy możemy zadzwonić na całodobowy numer Pogotowia Pogrzebowego i podać następujące informacje:
– imię i nazwisko osoby zmarłej, nie jest to objęte ustawą RODO,
– adres, pod którym obecnie znajduje się osoba zmarła, jeżeli nie jest to dokładny adres, to należy określić jaki to jest region i kraj,
– miejsce, gdzie planujemy pochówek – nazwa cmentarza i nazwa miejscowości, ewentualnie kod pocztowy,
– samo imię osoby, która zamawia transport (imiona podane bez innych dodatkowych danych nie podlegają przepisom RODO).
Po podaniu tych niezbędnych danych uzyskają Państwo pełne, szczegółowe informacje dotyczące danej sytuacji, jak i dalszą pomoc w organizacji transportu.
Wybór firmy zajmującej się transportem międzynarodowym zwłok jest kluczowy
W przypadku wyboru firmy, która nie spełniałaby wymogów koniecznych do omawianego transportu możemy się spodziewać problemów ze zwrotem zasiłku z ZUS-u, może to być spowodowane brakiem pozyskania przez taką firmę decyzji Konsula na sprowadzenie zwłok lub szczątków z zagranicy do Polski. Czasem problemem może być sytuacja, w której firma podaje nam cenę przewozu osoby zmarłej jedynie do granicy Polski, dopiero po fakcie wykonania usługi taka firma może doliczyć do wcześniej proponowanej kwoty nawet kilkaset złotych.
Firmy niekiedy też w umowie umieszczają zapis niepotrzebnie obciążający nas kosztem wynajmu trumny. Jest to bezsensowny zapis. Obowiązujące przepisy wyraźnie mówią, że gdy ciało danej osoby było przywiezione z zagranicy nie jest możliwe otworzenie trumny przed pochówkiem. Wynika z tego, że koszt zakupu trumny jest doliczany również po wykonaniu usługi. Najlepiej więc znaleźć uczciwą i profesjonalną firmę, która przy podpisywaniu umowy nie stosuje nieuczciwych zapisów i rzetelnie podaje informacje oraz dopełnia wszystkich koniecznych formalności, by osoba zamawiająca usługę transportu mogła uzyskać zasiłek z ZUS-u oraz inne świadczenia i prawa, gdy takie przysługują.
Gdzie znaleźć odpowiednią firmę?
Najlepiej zadzwonić pod całodobowy numer: 801 12 12 12. Pogotowie Pogrzebowe zapewni Państwu profesjonalną opiekę i pomoc w uzyskaniu najlepszej jakości usługi transportu ciała lub prochów osoby zmarłej.
Kto ponosi koszty za międzynarodowy transport zwłok
Najczęściej to ubezpieczyciel ponosi wydatki, jakie są konieczne, by sprowadzić zwłoki lub szczątki danej osoby z zagranicy, jeżeli osoba zmarła nie była ubezpieczona, wyżej wymienione koszty musi pokryć rodzina zmarłego.
Zwrot kosztów pochówku z ZUS-u
Jeśli za zmarłą osobę były opłacane składki do ZUS-u, to po jej śmierci będzie można uzyskać zasiłek pogrzebowy. W przypadku sprowadzenia zwłok z zagranicy Rzeczypospolitej Polskiej trzeba dopełnić wielu formalności, by można było uzyskać taką pomoc.
Krok po kroku. Co zrobić w momencie zgonu?
Przedział czasowym w jakim należy dopełnić niezbędnych procedur
Ciało osoby zmarłej powinno przebywać w chłodni. Podczas transportu nie jest to wymagane, ale pochówek powinien odbyć się jak najszybciej. Najlepszy jest wybór Zakładu Pogrzebowego specjalizującego się w takim transporcie, ponieważ taki zakład ma doświadczenie, a pracownicy będą potrafili doskonale skoordynować swoje działania. Możliwe jest wówczas pochowanie osoby w bardzo krótkim czasie przez jeden Zakład Usług Pogrzebowych. Cena takiej usługi jest niższa, ponieważ zaangażowani w to przedsięwzięcie są tylko pracownicy z jednej firmy. Czas transportu zależy od długości trasy i tego, jak szybko otrzymamy niezbędne dokumenty umożliwiające omawiany przewóz.
Procedury i terminologia
W przypadku, gdy dana osoba zmarła za granicą własnego kraju – wtedy zachodzi potrzeba transportu ciała tej osoby do jej państwa pochodzenia – regulują to przepisy zawarte w artykule 37 konwencji wiedeńskiej, która dotyczy stosunków konsularnych. Gdy jest mowa o międzynarodowym transporcie zwłok, stykamy się z następującą terminologią: rodzimy kraj, z którego pochodzi zmarła osoba jest tu zwany państwem wysyłającym – władze tego państwa są odpowiedzialne za powiadomienie rodziny o śmierci danej osoby. Zaś władze państwa, gdzie nastąpiła śmierć (tak zwany kraj przyjmujący) zobowiązane są do niezwłocznego poinformowania urzędu konsularnego kraju wysyłającego, o zgonie danej osoby. Jeżeli mówimy o Polsce, to rodzina danej osoby zostaje powiadomiona przez właściwego konsula RP, a pośredniczy w tym procesie Urząd Wojewódzki, w którym znajduje się miejsce zamieszkania osoby zmarłej.
Pomoc na jaką możemy liczyć w Konsulacie RP
Konsul RP powinien udzielić pomocy w uzyskaniu należnego świadczenia z tytułu ubezpieczenia oraz pomóc w skompletowaniu dokumentów umożliwiających późniejszy transport osoby zmarłej. By sprowadzić do Polski ciało osoby zmarłej, potrzebna jest również decyzja Konsula.
Kto czuwa nad przestrzeganiem procedur
Państwowi, powiatowi lub graniczni inspektorzy sanitarni są wyznaczeni do nadzorowania zarówno krajowego, jak i międzynarodowego transportu zwłok i szczątków ludzkich. Na początku dokumenty przedkłada się:
– odpowiedniej władzy danego państwa, ze względu na miejsce planowanego pochówku,
– władzom tych państw, przez których terytoria dane szczątki lub zwłoki mają być przewożone.
Wymienione dokumenty należy przedłożyć, aby stwierdzono brak przeszkód do tego, by przewieźć zwłoki przez terytorium określonego państwa. Jeśli odpowiednie władze zapoznają się z takimi dokumentami, dopiero wtedy możliwe jest uzyskanie pozwolenia na przewóz zwłok albo szczątków ludzkich.
W celu pochówku zwłok sprowadzonych z zagranicy należy uzyskać:
– pozwolenie wydane w porozumieniu z odpowiednim państwowym inspektorem sanitarnym. Pozwolenie to wydaje starosta, właściwy ze względu na planowane miejsce pochówku.
– zaświadczenie wydane przez polskiego konsula, zostaje ono sporządzone po udostępnieniu pozwolenia, które stwierdza, że dane zwłoki mogą zostać sprowadzone na terytorium Polski.
Niezbędne pozwolenia, a także zaświadczenia mogą być wydane na wniosek następujących osób:
– współmałżonka zmarłej osoby,
– krewnych zstępnych (są to potomkowie nieżyjącej osoby w linii prostej, czyli jej dzieci, wnuki lub prawnuki),
– krewnych wstępnych (przodków w linii prostej, na przykład rodziców, dziadków),
– krewnych w linii bocznej do czwartego stopnia,
– powinowatego (w linii prostej i tylko do pierwszego stopnia),
– osobom, które dobrowolnie zobowiążą się do organizacji danego pochówku.
Są to osoby uprawnione do otrzymania wymienionych dokumentów i otrzymują je niezwłocznie, najpóźniej w przeciągu 3 dni licząc od dnia, w którym złożono stosowny wniosek o ich wydanie.
Dokumenty związane z okolicznościami śmierci
Jeśli przyczyna śmierci nie jest określona w akcie zgonu lub innym urzędowym dokumencie potwierdzającym zgon – wtedy do wniosków należy dołączyć urzędowy dokument, w którym stwierdzono, że wyklucza się choroby zakaźne, jako możliwe przyczyny zgonu. Choroby zakaźne, o których tu mowa to: cholera, dżuma, dur wysypkowy i inne choroby określane jako riketsjozy, gorączka powrotna, nosacizna, nagminne porażenie dziecięce, wąglik, trąd, żółta gorączka i inne podobne gorączki krwotoczne wirusowe, wścieklizna. Gdy osoba zmarła na skutek choroby zakaźnej nie wydaje się pozwoleń na przewóz zwłok i szczątków przed upływem czasu 2 lat od momentu śmierci.
Formalności w kraju pochodzenia
By móc pochować osobę zmarłą przywiezioną z zagranicy trzeba uzyskać zezwolenie (właściwego ze względu na miejsce pochówku) starosty na terenie Polski lub odpowiednich władz w innym kraju. Starosta wydając nam taki dokument działa w porozumieniu z inspektorem sanitarnym. By otrzymać wyżej opisane zezwolenie należy o nie wnioskować do odpowiedniego terytorialnie starosty. Zasadniczo może to zrobić najbliższa rodzina zmarłego.
Wymogi dotyczące środka transportu trumny bądź urny
Aby przewieźć zwłoki środkiem transportu drogowego – musi on spełniać nie tylko konieczne w tym wypadku wymagania sanitarne, ale i techniczne. Wyżej omówione procedury i przepisy stosuje się także odpowiednio, gdy przewożona jest urna z prochami zmarłej osoby. Również w tym przypadku niezbędne są zaświadczenia i pozwolenia, które uzyskujemy w analogiczny sposób. Transport spopielonych szczątków ludzkich powinien obywać się w specjalnym, odpornym na uszkodzenia pojemniku. Sposób przewozu musi zapewnić poszanowanie szczątków ludzkich.
Regulacje prawne
Omawiając przepisy, które dotyczą międzynarodowego transportu zwłok i szczątków ludzkich wymienić należy:
– Konwencję wiedeńską o stosunkach konsularnych z dnia 24 kwietnia 1963 r. sporządzona w Wiedniu (DzU 1982, nr 13, poz. 98).
– Ustawę o cmentarzach i chowaniu zmarłych z dnia 31 stycznia 1959 r. (DzU 2000, nr23, poz. 295),
– Rozporządzenie Ministra Zdrowia w sprawie wykazu chorób zakaźnych, z dnia 6 grudnia 2001 r. ( w przypadku których stwierdzenie zgonu wymaga szczególnego postępowania ze zwłokami osób zmarłych na te choroby)
– Rozporządzenie Ministra Zdrowia w sprawie postępowania ze zwłokami i szczątkami ludzkimi z dnia 7 grudnia 2001 r. (Dz. U. Nr 153, poz.1783, z późn. zm.),
– Rozporządzenie Ministra Zdrowia w sprawie wydawania pozwoleń i zaświadczeń na przewóz zwłok i szczątków ludzkich z dnia 27 grudnia 2007 r. (Dz. U. z 2007 r.,Nr 249, poz. 1866).
Tendencja wzrostowa
Obecnie obserwujemy tendencję wzrostową sprowadzania ciał osób zmarłych z zagranicy. Rocznie jest to ponad 3 000 osób i liczba ta systematycznie rośnie. Mając świadomość z jak trudnym zadaniem czasem przychodzi nam się mierzyć – warto dokonać właściwego wyboru firmy, która zajmie się transportem ciała bliskiej nam osoby. Wybór ten jest szczególnie ważny nie tylko, by później można było dopełnić odpowiednich formalności w kraju, gdzie będzie dokonany pochówek, ale także by odbyło się to godnie i z poszanowaniem godności osoby, która odeszła.
Grupa Pogotowie Pogrzebowe
