Moment odejścia jest zawsze trudny. Gdy dotyczy on bardzo bliskiej dla nas osoby, jest szczególnym wyzwaniem, ponieważ towarzyszy nam wtedy ogrom emocji, a jednocześnie chcemy dopełnić wszelkich formalności i dołożyć starań, aby jak najlepiej zorganizować ceremonię pogrzebową i najpiękniej pożegnać zmarłą osobę. W niniejszym artykule znajdują się informacje na temat niezbędnych procedur przeprowadzanych w przypadku śmierci zarówno naszego bliskiego, jak i nieznajomej osoby.
W chwili śmierci
Gdy śmierć nastąpiła w naszej obecności lub znaleźliśmy osobę zmarłą – pierwszy telefon zwykle powinniśmy wykonać na pogotowie ratunkowe. Dzwonimy wtedy pod numer: 999 lub z telefonu komórkowego: 112 i informujemy dyżurnego, gdzie znajduje się zmarła osoba.
Karta zgonu – podstawowy dokument umożliwiający dalsze postępowanie
Na wniosek osób uprawnionych do pochówku zmarłego wydawana jest karta zgonu. Najczęściej wystawia ją lekarz, który udzielał porad chorującemu w okresie ostatnich 30 dni przed śmiercią. Czasem owa karta nie jest wystawiana natychmiast po stwierdzeniu zgonu, tylko wypisywana jest karta informacyjna, a na otrzymanie najważniejszego w tej chwili dokumentu trzeba oczekiwać nawet kilka godzin. Dopiero po przyjeździe lekarza jest wystawiana karta zgonu.
Jak długo trzeba oczekiwać na wystawienie karty zgonu i od czego to zależy
Czas ten uzależniony jest najczęściej od pory dnia i od okoliczności, w których śmierć nastąpiła. W sytuacji, kiedy osoba zmarła w domu i jest to dzień roboczy do godziny 18:00 – dzwonimy wtedy do lekarza rodzinnego, by wystawił kartę zgonu.
Natomiast w dni robocze – po godzinie 18:00 i w weekendy, aby uzyskać kartę zgonu, należy zgłosić ten fakt pod numerem telefonu: 999, albo jeśli korzystamy z telefonu komórkowego: 112. Dokument ten wypisze wtedy lekarz pogotowia ratunkowego.
Karta zgonu podstawą do dalszych procedur
W sytuacji, kiedy posiadamy wypisaną kartę zgonu, należy zadbać o to, by osobę zmarłą niezwłocznie przetransportowano do chłodni – jest to konieczne ze względu na wymóg zapewnienia bezpieczeństwa sanitarnego.
Aby tak się stało, należy zadzwonić na numer całodobowy: 801 12 12 12 i podać podstawowe dane, by karawan mógł dojechać pod właściwy adres. Pod tym numerem zgłaszamy usługę pogrzebu i dalsze formalności są już łatwiejsze, ponieważ zostaniemy poprowadzeni krok po kroku przez wykwalifikowany personel.
Zgłaszanie usługi pogrzebu
Niezbędne informacje potrzebne, by można było osobę zmarłą odebrać z miejsca, gdzie obecnie się znajduje i przewieźć do chłodni w Zakładzie Pogrzebowym to:
– imię i nazwisko zmarłego, personalia osób zmarłych nie są objęte RODO,
– dokładny adres, pod którym przebywa osoba zmarła – przyjedzie tam karawan,
– planowane miejsce pochówku: miejscowość i nazwa cmentarza – na przykład cmentarz komunalny,
– imię osoby, która zgłasza potrzebę pochówku – ta informacja jest ważna dla pracowników Zakładu Pogrzebowego, ponieważ wiedzą oni z kim mają się kontaktować i ustalać późniejsze szczegóły dotyczące ceremonii pogrzebowej. Samo imię danej osoby nie jest objęte RODO.
Jakie procedury obowiązują w przypadku, gdy bliski zmarł w hospicjum lub szpitalu
Pracownicy szpitala, Ośrodka Opieki Paliatywnej lub innej placówki leczniczej dbają o to, by osoba zmarła niezwłocznie po wystawieniu karty zgonu była przewieziona do prosektorium. Nasza rola wtedy może ograniczyć się do organizacji pogrzebu – dzwoniąc na całodobowy numer: 801 12 12 12 podajemy nazwę, adres szpitala lub prosektorium, swoje imię, imię i nazwisko zmarłego oraz określamy, gdzie odbędzie się pochówek.
Jeśli śmierć nastąpiła wskutek wypadku lub przestępstwa
W wyżej wymienionych sytuacjach zmarły zostanie przewieziony do Zakładu Medycyny Sądowej, należy wtedy wystąpić do Prokuratury Rejonowej, by uzyskać zgodę na pochowanie zmarłej osoby. Dopiero, gdy taką zgodę uzyskamy zamawiamy usługę pogrzebu – można to zrobić pod numerem Pogotowia Pogrzebowego: 801 12 12 12.
Pochówek organizowany przez Ośrodek Pomocy Społecznej lub instytucje państwowe
GOPS, MOPS lub OPS to instytucje, które w niektórych sytuacjach zajmują się organizacją pogrzebów. Są to skromne pochówki osób bezdomnych lub takich, które nie miały bliskiej rodziny, czyli na przykład: współmałżonka, dzieci czy wnuków. Odbywa się to wtedy, gdy nie ma osoby uprawnionej do pochowania lub też brak osoby, która chce zorganizować ceremonię pogrzebową.
Który Urząd Stanu Cywilnego jest właściwy do wystawienia aktu zgonu
Po akt zgonu należy udać się możliwie szybko, ponieważ jest on potrzebny do dokonania kolejnych czynności. Istnieje obowiązek zgłoszenia śmierci bliskiej nam osoby w określonych w ramach czasowych – czyli do 3 dni od wystawienia karty zgonu, natomiast jeśli dana osoba zmarła z powodu choroby zakaźnej przepisy nakładają na nas obowiązek zgłoszenia zgonu do USC w przeciągu 24 godzin od momentu śmierci. Właściwym Urzędem Stanu Cywilnego do wydania aktu zgonu jest urząd znajdujący się w danej miejscowości, w której osoba ta zmarła.
Dokumenty, jakie są niezbędne do wydania aktu zgonu:
– dowód osobisty zmarłej osoby,
– karta zgonu,
– dowód osobisty osoby zgłaszającej zgon.
Akt zgonu będzie potrzebny między innymi do otrzymania zasiłku pogrzebowego oraz organizacji pochówku.
Co jest potrzebne przed pogrzebem
Czasem rodzina zmarłego życzy sobie, by włożono do trumny ulubiony przedmiot osoby zmarłej, na przykład różaniec. Często też bliscy zmarłego chcą przekazać pracownikom Domu Usług Pogrzebowych ubrania zmarłego. Należy zwrócić uwagę na to, by był to elegancki strój i dość luźny – ciało po śmierci nieznacznie się zmienia. Dla osoby, która nosiła rozmiar S, teraz można zakupić ubranie w rozmiarze M. Niekoniecznie muszą być to czarne ubrania – jasna garsonka czy garnitur także będą w tej sytuacji pasowały.
6 wskazówek, jaki strój przygotować dla osoby zmarłej
Zasiłek pogrzebowy jest wypłacany na pokrycie kosztów pochówku
By uzyskać zasiłek pogrzebowy, należy kontaktować się z jedną z wymienionych instytucji, w której osoba zmarła była ubezpieczona. A mogą to być: ZUS, KRUS lub odpowiednie biuro emerytalne służb mundurowych. Zasiłek ten wynosi obecnie 4000 zł, można go uzyskać, jeśli osoba zmarła:
– była ubezpieczona w jednej z wyżej wymienionych instytucji;
– miała wypłacaną emeryturę lub rentę;
– spełniała warunki, by otrzymywać rentę albo emeryturę;
– miała przyznane jedno z wymienionych świadczeń: zasiłek macierzyński, zasiłek chorobowy, świadczenie rehabilitacyjne lub pobierała zasiłek za okres po ustaniu ubezpieczenia – zasiłek, który był wypłacany w wysokości zasiłku macierzyńskiego;
– należała do najbliższej rodziny osoby, która jest ubezpieczona lub pobiera rentę lub emeryturę.
W tym ostatnim podpunkcie mowa jest o osobach spokrewnionych, czyli prawo do zasiłku pogrzebowego mają:
– własne dzieci osoby zmarłej lub jej wnuki;
– dzieci współmałżonka lub przysposobione dzieci, albo dzieci przyjęte przez zmarłego na wychowanie przed osiągnięciem ich pełnoletności, również dzieci, nad którymi zmarły sprawował opiekę w ramach rodziny zastępczej;
– rodzeństwo;
– współmałżonek (wdowiec lub wdowa);
– rodzice, macocha, a także ojczym lub osoby, które przysposobiły osobę zmarłą.
Czy zasiłek pogrzebowy może być wypłacony innym osobom
O zasiłek pogrzebowy mogą ubiegać się także osoby lub instytucje, które faktycznie zapłaciły za pochówek i pogrzeb (może to być pracodawca zmarłego, osoba prywatna, instytucja pomocy społecznej, instytucje państwowe działające w imieniu władz powiatu, gminy, a także osoba prawna reprezentująca kościół lub związek wyznaniowy). Możliwość ubiegania się o zwrot kosztów pogrzebu ustaje po 12 miesiącach od chwili śmierci chowanej osoby.
Jeżeli pochówek organizuje niespokrewniona osoba lub instytucja, to kwota rekompensaty za poniesione w związku z tym wydatki, zostanie wypłacona tylko do wysokości rachunków i nie będzie to więcej niż 4000 zł.
Odpowiednie pożegnanie wyrazem naszej wdzięczności
Antropolodzy oceniając stopień rozwoju danej cywilizacji, biorą pod uwagę charakterystyczny styl obchodzenia się z ubogimi i słabymi oraz sposób dbania o pochówki w tej kulturze. Patrząc na naszą kulturę pogrzebu i wrażliwość, z jaką odnosimy się do naszych bliskich zmarłych – znajomi, dalsi krewni oceniają także i nas samych. Z drugiej strony warto też pomyśleć, że wysiłek i troska włożone w organizację pogrzebu zwrócą nam się w postaci poczucia, że dopełniliśmy wszelkich obowiązków i zadbaliśmy o godne, pełne szacunku ostatnie pożegnanie osoby, która odeszła do wieczności.
Grupa Pogotowie Pogrzebowe
