Jerzy Gruza, urodzony 4 kwietnia 1932 roku w Warszawie, a zmarły 16 lutego 2020 roku w Pruszkowie, to postać, która na zawsze pozostanie w pamięci polskiej telewizji i kina. Jako reżyser, scenarzysta i aktor, Gruza przez całe swoje życie twórcze kształtował oblicze polskiej rozrywki, pozostawiając po sobie niezatarte ślady. Jego programy telewizyjne i spektakle teatralne, pełne humoru, finezji i głębokiej refleksji, zdobyły serca milionów widzów i wpisały się na stałe w historię polskiej kultury.
Życiorys
Jerzy Gruza ukończył Wydział Reżyserii Państwowej Wyższej Szkoły Filmowej w Łodzi w 1956 roku. Swoją karierę rozpoczął w Telewizji Polskiej, współpracując m.in. z Bogumiłem Kobielą i Jackiem Fedorowiczem przy realizacji popularnych programów, takich jak Poznajmy się, Małżeństwo doskonałe, Kariera czy Runda. Był również reżyserem wielu spektakli Teatru Telewizji, takich jak Grona gniewu Johna Steinbecka (1957), Sammy ze Zbigniewem Cybulskim (1962) oraz Mieszczanin szlachcicem Moliera (1969), gdzie ostatnią rolę zagrał Bogumił Kobiela.
Największą popularność przyniosły mu seriale telewizyjne, m.in. Wojna domowa (1965–1966), Czterdziestolatek (1974–1977), Pierścień i róża (1986) oraz Czterdziestolatek. 20 lat później (1993). Jego dorobek filmowy obejmuje takie tytuły jak Dzięcioł (1970), Przeprowadzka (1972) czy Motylem jestem, czyli romans 40-latka (1976).
Od 1983 roku Gruza pełnił funkcję dyrektora Teatru Muzycznego w Gdyni, gdzie wyreżyserował uznane musicale, m.in. Skrzypek na dachu (1984), Jesus Christ Superstar (1987) czy Les Misérables (1989). Był także autorem książek, w tym autobiografii 40 lat minęło jak jeden dzień (1998).
Nagrody i wyróżnienia
Jerzy Gruza był laureatem licznych nagród, w tym Nagrody Państwowej I stopnia (1964), Super Wiktora za twórczość telewizyjną (1993) oraz Platynowych Lwów za całokształt twórczości podczas 42. Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni (2017). Pośmiertnie uhonorowano go Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski (2020).
Życie prywatne
Gruza był trzykrotnie żonaty. Z pierwszą żoną, Jadwigą, miał syna. Jego drugą żoną była Natalia, a trzecią Grażyna Lisiewska, znana z roli laborantki w serialu Czterdziestolatek. Z Grażyną miał syna Pawła Gruzę, prawnika.
Zmarł 16 lutego 2020 roku w domu seniora w Pruszkowie w wieku 87 lat. Pogrzeb odbył się 21 lutego w Kościele Środowisk Twórczych w Warszawie, a reżyser został pochowany na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach.
Autorstwa Mateusz Opasiński – Praca własna, CC BY-SA 4.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=101290967
Filmografia i dorobek artystyczny
Seriale:
- Wojna domowa (1965–1966)
- Czterdziestolatek (1974–1977)
- Pierścień i róża (1986)
- Czterdziestolatek. 20 lat później (1993)
- Tygrysy Europy (1999, 2003)
Filmy fabularne:
- Dzięcioł (1970)
- Przeprowadzka (1972)
- Motylem jestem, czyli romans 40-latka (1976)
- Gulczas, a jak myślisz… (2001)
Reżyseria Teatru Telewizji:
- Sammy (1962)
- Mieszczanin szlachcicem (1969)
- Romeo i Julia (1974)
- Słomkowy kapelusz (1995)
Jerzy Gruza pozostaje jedną z najważniejszych postaci polskiej sceny teatralnej i telewizyjnej, łącząc w swojej twórczości talent artystyczny z poczuciem humoru i wnikliwą obserwacją rzeczywistości.
Pogotowie Pogrzebowe
