Cmentarz Jeżycki to zabytkowa nekropolia położona w Poznaniu, u zbiegu ulic Nowina i Szpitalna. Obecnie jego zarządcą jest Parafia pw. Chrystusa Dobrego Pasterza.
Historia powstania i dokonywanych zmian na cmentarzu
Cmentarz został założony w 1905 roku na wykupionym dwa lata wcześniej terenie, na peryferiach Jeżyc. Głównym powodem utworzenia nowej nekropolii było powstanie w 1894 roku parafii Najświętszego Serca Pana Jezusa i św. Floriana i pojawienie się potrzeby założenia cmentarza parafialnego (na początku parafia korzystała z Cmentarza św. Wojciecha). Nowopowstała nekropolia była stopniowo powiększana o przylegające do niej działki.
W nienaruszonym kształcie cmentarz przetrwał okres okupacji, ale w 1961 roku uchwałą Prezydium Rady Narodowej Miasta Poznania został zamknięty – ostatni pochówek odbył się w listopadzie. Jego ponowne otwarcie miało miejsce dopiero w maju 1995 roku, wtedy cmentarz znalazł się w zarządzie parafii Chrystusa Dobrego Pasterza. Pierwszy pogrzeb, po 34-letniej przerwie odbył się w lipcu 1995 roku – był to pochówek ks. Bolesława Jarugi, który poczynił wiele starań, aby cmentarz został ponownie otwarty do celów grzebalnych. Nekropolia w całości została objęta programem prac rewaloryzacyjnych, w wyniku których między innymi przywrócono regularne osie kompozycyjne, a także jej pierwotny, wielokwaterowy układ.
Sprawdź też, jakie zakłady pogrzebowe Poznań należą do Grupy Pogotowie Pogrzebowe
Zabytki poznańskiego cmentarza
Na przestrzeni ponad stu lat istnienia poznański cmentarz zgromadził bogatą galerię nagrobków z różnych okresów. Spacerując cmentarnymi alejami, można zauważyć zmieniające się style i nurty sztuki sepulkralnej. Spotkamy tam wiele secesyjnych pomników z końca XIX wieku. Również ogrodzenie i brama wejściowa od strony ul. Nowina wykonane są w stylu secesyjnym z dekoracją historyzującą, zrealizowane przez poznańską firmę odlewniczą J. Janickiego. Nagrobki z okresu międzywojennego i powojennego także nawiązują do stylistyki secesyjnej. Warto w tym momencie podkreślić, że styl secesyjny charakteryzuje się asymetrią, płynnymi, falistymi liniami, opływowymi kształtami i stosowaniem wielu dekoracji.
Wzrost popularności modernizmu z czasem spowodował, że zaczęły pojawiać się pomniki o prostej konstrukcji z niewielką ilością elementów dekoracyjnych. Dla przykładu w tym stylu został wykonany nagrobek Jureczka i Zbyszka Rajewskich, który przedstawia zgeometryzowaną figurę anioła, wpisaną w prostokątną stelę, jego autorem jest Wawrzyniec Kaim. Z pomników wykonanych w czasach powojennych na szczególną uwagę zasługuje rzeźba na grobie Pelagii Haendschke autorstwa Czesława Woźniaka. Wśród wielu nagrobków około 300 zakwalifikowanych jest jako zabytki. Ponadto w centralnej części nekropolii znajduje się kaplica św. Barbary wykonana w stylu neoromańskim.
Pomnik wdzięczności, czyli symbol jeżyckiej nekropolii
W 1932 roku na cześć poległych w I wojnie światowej, powstaniu wielkopolskim i w wojnie bolszewickiej w 1920 roku, został ufundowany przez Komitet Towarzystw Dzielnicy Jeżyckiej pomnik zaprojektowany przez Lucjana Michałowskiego we współpracy z Władysławem Walterem. Realizację wykonał z kolei zakład kamieniarsko-rzeźbiarski Janusza Zielińskiego. Na cokole znajduje się płaskorzeźba przedstawiająca orła w koronie, a także napis: „poległym parafianom 1914-1920”. W 2004 roku dzięki staraniom Towarzystwa Opieki nad Zabytkowym Cmentarzem Jeżyckim pomnik został poddany renowacji.
Wyjątkowe osobistości pochowane na cmentarzu
Henryk i Jan Kulczyk – polscy przedsiębiorcy, Jak Kulczyk został wielokrotnie uznany za najbogatszego Polaka,
Zachęcamy także do przeczytania biografii Jana Kulczyka – Wspomnienie – rocznica śmierci Jana Kulczyka
Stanisław Kuryłłowicz – wioślarz, olimpijczyk z Berlina z 1936 roku,
Piotr Wypart – aktor teatralny i filmowy,
Henryk Zielazek – reprezentant Polski w hokeju na trawie, działacz sportowy.
Wystawa z okazji stulecia zabytkowego Cmentarza Jeżyckiego
W 2005 roku odbyła się wystawa na stulecie istnienia Cmentarza Jeżyckiego. Ekspozycja była podzielona na trzy działy. Pierwszy z nich został poświęcony historii cmentarza oraz jego burzliwym dziejom, wykonany w formie kalendarium wydarzeń wraz z zachowanymi fotografiami i dokumentami. Druga część przedstawiała osoby zasłużone dla Poznania i Wielkopolski, które zostały pochowane na cmentarzu. Składały się na nią fotografie poszczególnych pomników wraz z notami biograficznymi. Dział trzeci przedstawiał zabytki znajdujące się na terenie cmentarza.
Grupa Pogotowie Pogrzebowe
